Een door de rechter uitgesproken bestuursverbod wordt in sommige gevallen onvoldoende gehandhaafd. Door het ontbreken van een centrale en openbare databank valt het immers moeilijk te controleren of iemand al dan niet een bestuursverbod opliep en dus naleeft. Daardoor gebeurt het dat malafide ondernemers of onbekwame bedrijfsleiders toch opnieuw hun gang gaan. Maar daar komt verandering in. De ministerraad keurde vandaag een wetsontwerp goed van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne over de oprichting van een centraal register van bestuursverboden. Iedereen zal deze kunnen raadplegen. Zo komt er veel meer controle op de naleving.
Strafrechters en ondernemingsrechters kunnen naast de straf of in het kader van een faillissement een bestuursverbod uitspreken. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een failliete ondernemer blijk geeft van grove nalatigheid of onbehoorlijk bestuur of indien een bedrijfsleider strafbare feiten pleegde die in verband staan met zijn of haar beroep of ambt. De rechter neemt dit bestuursverbod op in een vonnis. Vervolgens worden deze bestuursverboden in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. Ook de politie wordt op de hoogte gesteld en controleert of de persoon in kwestie nog bestuursfuncties uitoefent. Wie dit verbod overtreedt, riskeert een geldboete of een gevangenisstraf.
Desondanks stellen we vast dat malafide personen, bijvoorbeeld in de bouwsector, na verloop van tijd toch opnieuw een bedrijf oprichten of benoemd worden tot bestuurder. Dit wordt in de hand gewerkt door een gebrekkige controle op de verdere naleving van de bestuursverboden. Deze staan dan wel in het Staatsblad, maar verspreid over de talloze publicaties. Ook de politie kan onmogelijk op elk moment nagaan of een bestuursverbod al dan niet gerespecteerd wordt. Het is bijgevolg moeilijk om gestructureerd controles uit te voeren op bestuursverboden. Hierdoor kunnen burgers en andere bedrijven, die nietsvermoedend een contract afsluiten met iemand die eigenlijk een bestuursverbod heeft opgelopen, ernstige schade lijden en in de problemen komen.
Register door iedereen raadpleegbaar
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil burgers en bedrijven beter beschermen tegen malafide ondernemers en frauduleuze bestuurders. De minister werkte daarom een wetsontwerp uit tot oprichting van het centraal register van bestuursverboden, een databank die door iedereen raadpleegbaar is. Hierdoor kan snel en eenvoudig worden gecontroleerd of iemand een verbod heeft om de functie van bestuurder, zaakvoerder, vaste vertegenwoordiger, dagelijks bestuurder, lid van een directiecomité, lid van een directieraad of vereffenaar uit te oefenen. Bij het oprichten van een onderneming of het benoemen van een bestuurslid zal de consultatie van het register door de notaris bovendien verplicht zijn.
De bestuursverboden, zowel in strafzaken als in burgerlijke zaken, moeten verplicht opgenomen worden in deze databank. Daarbij worden ook de persoonsgegevens, de begin- en einddatum van het verbod, het ondernemingsnummer waarvoor de betrokkene handelde, de datum van de uitspraak en de gronden van het verbod opgenomen. Eens het bestuursverbod verstreken is of ongedaan gemaakt door een rechter, wordt deze informatie verwijderd uit het register. Indien een faillissementsvonnis wordt opgeschort, moet deze informatie aan het register worden toegevoegd.
Openbaar of via itsme
Bestuursverboden voortvloeiend uit burgerlijke zaken zullen volledig openbaar zijn. Om bestuursverboden in strafzaken te consulteren, moet men zich aanmelden met de applicatie itsme. Volgens het wetsontwerp moet het centraal register van bestuursverboden tegen 1 augustus 2023 operationeel zijn. Het wetsontwerp van minister Van Quickenborne werd vandaag goedgekeurd in de ministerraad en is tevens conform de richtlijn 2019/1151 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. Ook andere lidstaten van de Europese Unie zullen namelijk informatie uit het register kunnen opvragen.
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne: “Bestuursverboden blijven te vaak dode letter omdat de controle erop ondermaats is. Dit zorgt ervoor dat malafide ondernemers en frauduleuze bestuurders nog meer slachtoffers kunnen maken. Met dit wetsontwerp willen we hier paal en perk aan stellen. Iedereen moet kunnen nagaan wie al dan niet een bestuursverbod opgelopen heeft. Zo krijgen de burgers en bedrijven meer bescherming.”