271 gedetineerden nemen hun intrek in de nieuwe gevangenis van Dendermonde
In Dendermonde verhuizen vandaag 271 gedetineerden van de oude naar de nieuwe gevangenis. Dit is de grootste transfer van gedetineerden ooit in ons land. Om dit transport veilig en gestructureerd te laten verlopen, worden zo’n 200 gevangenismedewerkers, 232 politiemensen, 4 celwagens, een helikopter, een waterkanon, een pantservoertuig, een patrouilleboot, een drone, 8 politiepaarden, 8 drugshonden en 4 patrouillehonden ingezet. Het gaat om een huzarenwerk. De celwagens zullen 34 keer heen-en-weer rijden en dat onder strikte politiebegeleiding. Eens ingetrokken in de gevangenis, zullen de gedetineerden in een veel betere omkadering hun straf uitzitten. Dit moet de kans op een succesvolle re-integratie in de samenleving aanzienlijk verhogen.
De bouw van de nieuwe gevangenis in de Tanneweg in Dendermonde, officieel ‘Poort van Dendermonde’, startte in augustus 2020. Tweeënhalf jaar later werd het nieuwe stervormige gevangeniscomplex opgeleverd, in december 2022. Het omvat vier vleugels van telkens drie verdiepingen. In totaal is er plaats voor 444 gedetineerden. Zij zullen er nagenoeg allemaal in een eenpersoonscel verblijven. De inrichting van de vleugels werd afgestemd op het profiel van de gedetineerden die eronder gebracht worden. Er zijn ook leslokalen en werkplaatsen voorzien om maximaal te kunnen inzetten op zinvolle detentie, waarbij gedetineerden vaardigheden aanleren en ouderhouden.
De eerste Vlaamse gevangenis met detentiebegeleiders
De gedetineerden zullen er in veel betere omstandigheden hun straf uitzitten, zowel qua infrastructuur als begeleiding. Door de overbevolking sliepen in de oude gevangenis – geopend in 1863 en initieel voorzien op 159 gedetineerden – tot voor kort 20 personen op een matras op de grond. Dit wordt voor hen voortaan verleden tijd. De nieuwe gevangenis van Dendermonde is de eerste in Vlaanderen die werkt met aparte functies van veiligheidsassistent en detentiebegeleider.
Detentiebegeleiders ondersteunen gedetineerden in de uitvoering van hun detentieplan, waardoor vanaf dag één gewerkt kan worden aan de onderliggende problematieken die voor recidive zouden kunnen zorgen. Ze zijn actief betrokken bij de activiteiten van gedetineerden zoals tewerkstelling, opleiding, maar ook sport en ontspanning. Ze helpen gedetineerden om hun leven terug in handen te nemen zodat ze beter voorbereid zijn op het einde van hun straf en de kans op recidive afneemt. De focus van de veiligheidsassistenten ligt dan weer meer op het bewakingsaspect. De 680 bewakingscamera’s zorgen ervoor dat er minder fysieke bewaking nodig is. Hierdoor kan het gevangenispersoneel maximaal inzetten op adequate ondersteuning en begeleiding van gedetineerden. Dankzij het digitale systeem met deurbadges krijgen gedetineerden meer vrijheden binnen de muren, maar ook meer verantwoordelijkheden in het uitvoeren van hun taken in de keuken, wasserij of in de werkplaatsen.
De verhuis: een huzarenwerk
Sinds de oplevering werd alles in gereedheid gebracht om de gedetineerden die verblijven in de oude gevangenis in de Sint-Jacobstraat over te kunnen brengen naar het nieuwe complex in de Tanneweg. De cellen werden bemeubeld en de keuken, wasserij en multifunctionele ruimtes ingericht. De voorbije maanden kon het gevangenispersoneel de infrastructuur en veiligheidsprocedures testen. Hiervoor werden meerdere testweekends ingericht, waarbij gevangenispersoneel, magistraten en leerlingen van de richting Defensie en Veiligheid zich lieten opsluiten.
Vandaag nemen de 271 gedetineerden van de oude gevangenis van Dendermonde hun intrek in de nieuwe gevangenis. Dit is een huzarenwerk waar heel wat voorbereiding aan vooraf ging. De verhuis wordt gecoördineerd door de gevangenisdirectie en de lokale politie Dendermonde. Zo’n 200 personeelsleden van de gevangenis en 232 politiemensen van de lokale en federale politie leiden deze operatie in goede banen. Er worden 4 celwagens, een helikopter, een waterkanon, een pantservoertuig, een patrouilleboot, een drone, 8 politiepaarden, 8 drugshonden en 4 patrouillehonden ingezet om een veilige en vlotte transfer te garanderen. De celwagens zullen 34 keer heen-en-weer rijden en dat onder strikte politiebegeleiding. Zaterdagmorgen rond 6u45 vond de eerste rit plaats.
Reeds op woensdag kregen de gedetineerden de nodige verhuisdozen om al hun persoonlijke spullen zoals kledij, boeken, elektronica en foto’s op te bergen. Deze spullen werden donderdag door de politie uitvoerig gecontroleerd op verboden wapens, drugs en smartphones. Vervolgens werden ze met vrachtwagens overgebracht en klaargezet om uitgepakt te worden.
Stapsgewijze uitbreiding
De verhuis betekent dat 271 van de 444 plaatsen in de nieuwe gevangenis ingevuld zullen zijn. Daarna wordt het aantal gedetineerden, parallel met de personeelsinstroom, gefaseerd opgetrokken om de overbevolking in de andere gevangenissen te doen afnemen. Het gevangeniswezen is intussen volop bezig met het aanwerven van nieuwe detentiebegeleiders en veiligheidsassistenten om deze extra capaciteit ten volle te kunnen benutten. Zo is het aantal effectieven de laatste maanden verdubbeld. Het aantal personeelsleden dat thans aan de slag is, moet wel nog aangroeien van de huidige 233,40 naar 293 voltijdse equivalenten. Kandidaten (veiligheidsassistenten, detentiebegeleiders, zorgkundigen, administratieve functies, …) kunnen solliciteren via www.werkenbijjustitie.be. Op zaterdag 29 april vindt bovendien een jobdag plaats in de nieuwe gevangenis.
De Poort van Dendermonde zal op termijn de oude gevangenis in de Sint-Jacobstraat vervangen. In de strijd tegen de overbevolking in de gevangenissen is besloten om een deel van de oude gevangenis vijf jaar langer open te houden voor een honderdtal gedetineerden. Voor deze opnieuw in gebruik wordt genomen, zullen er eerst renovatiewerken gebeuren en nog extra personeelsleden worden aangeworven.
Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: “De oude gevangenis van Dendermonde was uitgeleefd en hopeloos verouderd. Dit maakte zinvolle detentie moeilijker, ondanks de vele inspanningen van de directie en het gevangenispersoneel. Ook voor hen was het geen aangename omgeving meer om in te werken. Investeren in moderne gevangenissen is investeren in een veilige samenleving. Niemand heeft er baat bij dat gedetineerden na het einde van hun straf vrijkomen zonder dat ze op het rechte pad zijn geholpen. De nieuwe gevangenis biedt veel meer mogelijkheden om detentie echt zinvol in te kunnen vullen. De verhuis van de 271 gedetineerden is de grootste transfer tussen gevangenissen die ons land ooit kende. Ik wil de gevangenisdirectie, het personeel en het politiekorps van Dendermonde uitdrukkelijk bedanken om dit tot in de puntjes voor te bereiden, zodat het vlot en veilig kan verlopen.”
Caroline Criel, gevangenisdirecteur Dendermonde: “160 jaar geleden opende de gevangenis aan de Sint-Jacobstraat haar deuren. De oude gevangenis beantwoordde niet langer aan de hedendaagse vereisten qua capaciteit, humane strafuitvoering of moderne werkomstandigheden. Dit weekend verhuizen de 271 gedetineerden en het voltallige personeel naar de nieuwe gevangenis aan het Oud Klooster en sluit de oude inrichting alvast tijdelijk haar deuren. Deze verhuisoperatie is uniek. Op slechts één dag tijd worden alle gedetineerden overgebracht en zullen zij hun intrek nemen in hun nieuwe cellen. Dit wordt mogelijk gemaakt door een minutieuze voorbereiding en de grootschalige inzet van het personeel van de gevangenis en de politiediensten. De verhuis is het sluitstuk van een jarenlange voorbereiding, een eindeloze professionaliteit en inzet van vele medewerkers om de nieuwe inrichting vorm te geven en de oude inrichting gelijktijdig draaiende te houden. Met trots en enthousiasme beginnen wij aan een nieuw hoofdstuk. Detentiebegeleiders, veiligheidsassistenten, zorg- en administratief personeel zullen voortaan samen een nieuwe detentiecultuur mogelijk maken, een detentie waar kansen krijgen én verantwoordelijkheid dragen centraal zullen staan.” Patrick Feys, korpschef Lokale Politie Dendermonde: “Normaal gezien worden nieuwe gevangenissen geleidelijk aan opgevuld à rato van 7 gedetineerden per dag. De vraag om de volledige verhuis te realiseren op één dag kwam dan ook als een complete verrassing. De verhuis van 280 gedetineerden op één dag, maakt van deze operatie de grootste verhuis ooit in België. Dankzij de jarenlange goede samenwerking en verstandhouding tussen team gevangenis Dendermonde en de lokale politie van Dendermonde hebben we dit uniek plan een kans gegeven, en zijn we enkele maanden geleden samen begingen plannen. Hoe langer hoe meer raakten we overtuigd dat deze grootschalige operatie de efficiëntste en veiligste manier was om onze gevangenen over te brengen. De laatste maanden hebben we verschillende testen en scenario’s uitgewerkt, we hebben de nieuwe gevangenis uitvoerig gebruikt als oefenlocatie en hebben alle ruimtes in kaart gebracht met 360°-fotografie zodat we op elk moment virtueel kunnen rondlopen in de nieuwe gevangenis. Zaterdag staan we met bijna 250 politiemensen en gespecialiseerde middelen klaar om dit huzarenstukje tot een goed einde te brengen. We doen dit alles met respect voor de collega’s van het gevangeniswezen, de gedetineerden en de Dendermondenaren. Ook al gaat dit over een operatie die politioneel te vergelijken valt met een Ommegang of een Katuit, trachten we de impact op de mobiliteit in Dendermonde te bepreken tot een minimum. Ik ben bijzonder fier dat we dit als lokale politie kunnen realiseren met de hulp van de omliggende lokale politiekorpsen en de federale politie.”