37 gedetineerden succesvol teruggekeerd naar maatschappij
Sterkhuis Mechelen speelde een voortrekkersrol in het verhaal van de transitiehuizen. Dat zijn doorgangshuizen waar gedetineerden die bijna aan het einde van hun straf zitten onder intensieve begeleiding werken aan hun re-integratie in de maatschappij. Het hoofddoel is recidive vermijden. Het transitiehuis in Mechelen miste zijn doel niet, want intussen keerden 37 gedetineerden succesvol terug naar de maatschappij. Daarom besliste vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne deze aanpak structureel, met 100 plaatsen over het hele land, te verankeren in de wet. Sterkhuis Mechelen is het eerste officiële transitiehuis van het land, want de kandidatuur werd goedgekeurd.
Uit onderzoek blijkt dat ons land een hoge recidivegraad kent. Een studie van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie toont aan dat zo’n 70% van de vrijgelaten gedetineerden uiteindelijk opnieuw voor de rechter verschijnt. Daarmee scoort ons land slecht in vergelijking met andere Europese landen. In het kader van de nieuwe start voor justitie, wordt daarom geïnvesteerd in verschillende maatregelen om de recidive terug te dringen en veroordeelden beter te re-integreren in de maatschappij. Want vaak wordt de overgang van de gevangenis naar de buitenwereld als te abrupt ervaren.
Een aanpak die goede resultaten boekt, is die van de transitiehuizen. Dat zijn doorgangshuizen waar gedetineerden die bijna aan het einde van hun straf zitten onder intensieve begeleiding werken aan hun re-integratie in de maatschappij. Dat moet hun slaagkansen op een positieve terugkeer vergroten. De begeleidingsprogramma’s in de transitiehuizen stimuleren de deelnemers om zelf de nodige stappen te nemen om van hun re-integratie een succes te maken. Dat gebeurt op basis van een visie en aanpak die vertrekt vanuit de kracht van de persoon. De nadruk ligt op zelfredzaamheid, herstel en samenwerking. Het doel is om de deelnemers te helpen, hun eigenwaarde te herstellen en te tonen dat ze van waarde zijn voor de maatschappij.
Mechelen als voortrekker
In 2019 opende Sterkhuis Mechelen als proefproject, goed voor 15 doorstroomplaatsen. Het transitiehuis telt 11 medewerkers: 7 leefcoaches, 3 krachtcoaches en een coördinator. De leefcoaches begeleiden de dagelijkse werking binnen het transitiehuis, waarin elke deelnemer zijn verantwoordelijkheid moet opnemen, samenwerken met anderen en zelfredzaam zijn. De krachtcoaches begeleiden en ondersteunen het individuele re-integratietraject. Ze helpen bij het zoeken naar werk, het inschrijven op opleidingen of om de weg te vinden naar de bestaande hulp- en dienstverlening. De selectie van de deelnemers gebeurt in samenspraak met de psychosociale dienst van de gelinkte gevangenissen en na een intakegesprek. Kandidaten moeten zich op maximaal 18 maanden van de mogelijkheid tot toekenning van voorwaardelijke invrijheidstelling bevinden. Gedetineerden veroordeeld voor zedenfeiten of terrorisme komen niet in aanmerking.
Structurele verankering in de wet na positieve evaluatie
De proefperiode in Mechelen liep tot eind 2021. Daar keerden al 37 gedetineerden succesvol en zonder recidive terug naar de maatschappij. Na een grondige evaluatie heeft vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne deze aanpak structureel verankerd door middel van een Koninklijk Besluit. Er is 4 miljoen euro uitgetrokken om in totaal 100 plaatsen te realiseren tegen eind 2022. Daarbij werden projectoproepen gepubliceerd in het staatsblad waarbij kandidaat-exploitanten werden gevraagd om zich kenbaar te maken.
Het Sterkhuis Mechelen ging daarop in en stelde zich officieel kandidaat. De regering keurde de kandidatuur goed en komt met een financiële tussenkomst. Het transitiehuis maakte zo een doorstart, officieel sinds 1 maart. Het is het eerste officiële transitiehuis van het land. Minister Vincent Van Quickenborne is Mechels burgemeester Bart Somers alvast dankbaar om een voortrekkersrol te spelen in dit verhaal en het transitiehuis te ondersteunen.
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “De visie van Justitie op strafuitvoering is volledig van koers gewijzigd in vergelijking met enkele jaren geleden. Alle veranderingen die we doorvoeren, hebben één doel: de maatschappij veiliger maken door recidive te vermijden. Want 99% van de gevangenen komt ooit vrij en we moeten die mensen dus goed voorbereiden. Collega Somers deelt die visie en heeft de oprichting van het transitiehuis altijd mee ondersteund. Lokale verankering is erg belangrijk, willen we de kans op succes zo groot mogelijk maken.”
Bart Somers, titelvoerend burgemeester Stad Mechelen: “Twintig jaar geleden voelde niemand zich minder veilig op straat dan de Mechelaar. Vandaag is dat gevoel helemaal gekeerd. Nooit voelde de Mechelaar zich zo veilig als vandaag. Maar dat is wel iets waar we aan moeten blijven werken. Daarom is het zo belangrijk dat wij opnieuw pioniers zijn met het transitiehuis. Waardoor we ervoor zorgen dat mensen die na een gevangenisstraf terugkeren in onze samenleving, niet hervallen in criminaliteit. We begeleiden deze mensen intensief. Geven hen terug een plaats in onze samenleving.”
Abdrahman Labsir, schepen van Preventie Stad Mechelen: “Mechelen zet al meer dan twee decennia in op leefbaarheid. Dit met proportionele maatregelen qua law and order, maar tegelijkertijd voeren we een kansen- en aanklampend resocialisatiebeleid. Voor dat laatste is ons Transitiehuis de belichaming van een succesvol re-integratie van delinquenten door middel van huisvesting, tewerkstelling en maatschappelijk engagement!”
Leen Muylkens, coördinator Transitiehuis Mechelen: “We zijn als Transitiehuis enorm dankbaar én trots dat we deze boeiende reis mogen verderzetten. We bouwen elke dag aan een plek waar gedetineerden zich terug mens kunnen voelen, hun verantwoordelijkheid kunnen nemen en opnieuw van betekenis kunnen zijn voor anderen. Gaandeweg groeit het vertrouwen van onze deelnemers en daarmee ook de kans op een succesvolle en duurzame re-integratie. Zo is het Transitiehuis een plaats waar je leert uit je fouten van gisteren en vandaag opnieuw durft geloven dat morgen alles nog kan.”
Perscontact:
Edward Landtsheere
Woordvoerder minister Van Quickenborne
+32 479 44 93 29