Hoewel de voorbije jaren duizenden drugscriminelen werden gearresteerd, honderden tonnen drugs in beslag zijn genomen en tientallen drugslabo’s werden ontmanteld, blijft de straatprijs van cocaïne of XTC stabiel. Dit betekent dat criminele organisaties steeds inventiever worden en nieuwe manieren vinden om hun handel voort te zetten. Maar ook de Federale Gerechtelijke Politie wordt steeds inventiever. Zo ontwikkelde de FGP van Limburg de aanpak van het financieel onderzoek bij ondernemingen die in verband worden gebracht met drugsbaronnen. Pas in een latere fase van het onderzoek wordt een link met drugshandel onderzocht. Deze aanpak werkt, blijkt uit de statistieken. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne bezocht maandag de FGP van Limburg omdat hij deze aanpak nationaal wil verankeren in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Recent heeft de georganiseerde misdaad stevige klappen geïncasseerd, onder meer in het kader van het SKY ECC-dossier. Criminele organisaties zijn echter meesters in het wegmaken en witwassen van illegaal verworven vermogens. Ze worden daar ook steeds inventiever in. Als het tot een veroordeling komt, zijn criminele opbrengsten vaak al lang witgewassen, omgezet in vastgoed of doorgesluisd naar het buitenland. Op dat moment blijft een verbeurdverklaring van een grote geldsom een dode letter, aangezien het geld verdwenen is. Het criminele verdienmodel van de georganiseerde misdaad blijft dus grotendeels bestaan.
Door de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) wordt al langer ingezet op het zogenaamde ‘follow the money’-principe, met de PLUK-teams. Klassiek houdt dat in dat ook financiële speurders worden toegevoegd aan onderzoeksteams van de drugsafdeling. Zij spitsen zich toe op het onderscheppen van het criminele vermogen. De criminele organisatie wordt met andere woorden kaalgeplukt. De Federale Gerechtelijke Politie van Limburg drijft dit principe verder door en draait de logica sinds enkele jaren in een aantal onderzoeken om.
Eerst het geld, dan de drugs
Volgens onderzoek hebben criminele organisaties gemiddeld vier vennootschappen rond zich om hun criminele activiteiten te maskeren en geld wit te wassen. Wanneer de FGP Limburg te maken heeft met gekende drugstargets, de kopstukken uit het milieu, wordt in eerste instantie een financieel onderzoek opgestart bij hun vennootschappen. De focus van de aanpak ligt op het tegenhouden van illegale financiële transacties, blootleggen van witwaspraktijken, inbeslagname van criminele vermogens of goederen en het ontmantelen van schijnondernemingen. Pas in een latere fase van het onderzoek worden de linken met drugshandel zelf gelegd en vervolgd.
Uit de eerste dossiers waarin deze methode werd toegepast, blijkt dit erg succesvol. Financiële onderzoeken vragen doorgaans minder onderzoekscapaciteit en genereren meer resultaat. Er wordt namelijk een groter aandeel van de criminele winsten onderschept en meer illegale financiële stromen worden stilgelegd. Dit raakt criminele organisaties veel harder dan het verlies van een lading drugs. Dankzij deze werkwijze recupereerde de FGP Limburg de laatste 5 jaar ongeveer 130 miljoen euro aan criminele vermogens die anders onaangeroerd zouden blijven.
Nationale verankering van onderzoeksmethode
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne bracht de FGP van Limburg maandagnamiddag een bezoek voor een gedetailleerde uiteenzetting over deze aanpak, met het oog op een nationale doorvoer bij alle afdelingen van de Federale Gerechtelijke Politie. De financiële rechercheurs van de FGP Limburg presenteerden onder meer enkele zelf ontwikkelde onderzoekstools, zoals voor de analyse van rekeningen. Verschillende van deze applicaties worden nu verder verfijnd en ter beschikking gesteld aan de andere afdelingen van de Federale Gerechtelijke Politie.
Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne:
“We hebben de georganiseerde misdaad stevige klappen toegebracht, zoals in het dossier van SKY-ECC. Maar we zijn niet naïef. Criminelen zoeken steeds nieuwe manieren om criminele handeltjes op te zetten. Het is aan politie en Justitie om nieuwe manieren te vinden om die te bestrijden. Daarom is de aanpak van de FGP Limburg een zeer doeltreffende manier om drugsbaronnen pijn te doen: in hun portefeuille. Deze aanpak met bijhorende onderzoeksmethodes en –tools gaan we nationaal doorvoeren.”