Op het gemeentehuis van Wuustwezel is vandaag de eerste geboorteakte afgeleverd aan een metissenkind. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, die samen met het College van procureurs-generaal een oplossing uitwerkte om eindelijk geboorteaktes te voorzien na decennia van discriminatie, woonde het plechtige moment bij. De minister roept alle metissenkinderen in België zonder geboorteakte op om zich naar hun stad- of gemeentehuis te begeven, zodat de Belgische staat zich in regel kan stellen.
Metissen zijn kinderen van een Afrikaanse moeder en een Belgische koloniale vader die geboren zijn in de jaren ’40 en ’50 in Belgisch Congo, Rwanda of Burundi. De Belgische staat plukte deze kinderen weg bij hun moeder omdat die vond dat Afrikaanse vrouwen een kind van deels Europese afkomst niet goed zouden opvoeden. De kinderen werden in weeshuizen of in pleeggezinnen in België ondergebracht, zonder te weten wie hun echte familie is. Hun geboorteakten werden vervalst, ontbraken of niet aanvaard door de Belgische overheid. Daardoor hebben veel van deze metiskinderen tot op vandaag nog steeds geen geboorteakte. Meer specifiek gaat het over metissen die tussen 1959 en 1962 in een Belgisch pleeggezin werden geplaatst. Dit is discriminatoir en bovendien levert het tal van administratieve problemen op voor de metissen in kwestie.
Het is de plicht van de Belgische staat om de gevolgen van die discriminatie en segregatie, die de toenmalige koloniale macht veroorzaakte, recht te zetten. Het opmaken van een geboorteakte mag enkel door een gemeentelijke overheid gebeuren. Hiervoor is een vonnis nodig van de familierechtbank.
Onder impuls van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en in overleg met de metissenverenigingen werkte het College van procureurs-generaal aan een oplossing. Het kan evenwel niet de bedoeling zijn dat metissen zelf moeten procederen tegen de Belgische staat, terwijl die verantwoordelijk is voor het ontbreken ervan. In een nieuwe omzendbrief, in februari 2022 goedgekeurd, staat duidelijk dat indien een geboorteakte ontbreekt, het openbaar ministerie ambtshalve moet optreden bij de familierechtbank.
Reeds tiental procedures opgestart
Het enige wat de metissen moeten doen, is zich aanmelden bij het gemeente- of stadhuis van hun woonplaats om hun geboorteakte op te vragen. Indien deze ontbreekt, starten de lokale overheden een procedure op en wordt het openbaar ministerie ingelicht. Die treedt namens de maatschappij op in de familierechtbank. Eens de familierechtbank een vonnis heeft uitgesproken, maakt de burgerlijke stand van de stad of gemeente een authentieke akte op. Sinds de nieuwe omzendbrief zijn er op deze manier al 13 procedures opgestart bij het openbaar ministerie.
De eerste nieuwe geboorteakte via deze procedure, voor een inwoner van Wuustwezel, is een feit. Burgemeester Dieter Wouters overhandigde deze geboorteakte vandaag in het bijzijn van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. De minister wil van deze gelegenheid gebruik maken om alle metissen met ontbrekende geboorteakten op te roepen om zich aan te melden bij het stad- of gemeentehuis van zijn of haar verblijfsplaats. Zo kan de Belgische staat zich in regel stellen en na jaren van discriminatie deze geboorteakten opstellen.
Paul Totori, metis:
”Dit is een heugelijke dag voor mij persoonlijk, voor mijn familie hier en voor de gemeenschap van de Metissen van Rwanda en Burundi. Ik besta! Eindelijk, ook officieel! Op de keper beschouwd, toch hilarisch, dat ik mijn eigen geboorte bewust kan meemaken.”
Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie:
“Het is onwaarschijnlijk wat voor onrecht de koloniale macht metissen destijds heeft aangedaan. Deze mensen werden gediscrimineerd en gestigmatiseerd. De Belgische staat is verantwoordelijk voor het ontbreken van de geboorteakten en moet dit oplossen. We hebben via het openbaar ministerie een oplossing uitgewerkt en zien nu het eerste resultaat. Maar ik wil dat dit probleem zo snel mogelijk verdwijnt en roep alle metissen met ontbrekende geboorteakten op om zich hiervoor naar het stad- of gemeentehuis te begeven.”
Dieter Wouters, burgemeester Wuustwezel:
“Het onrecht uitwissen is helaas onmogelijk. Maar via deze geboorteaktes geef je op een symbolische manier een naam, een gezicht, een identiteit aan de slachtoffers van toen. Hun verhaal, hun lijdensweg vol onwetendheid, moet verteld worden zodat de kans dat dit ooit nog gebeuren kan weer kleiner wordt. “